Soevereine Cloud: Mooie folder, maar wie heeft de sleutels?

Waarom eigenaarschap en controle belangrijker zijn dan morele zuiverheid in de digitale infrastructuurstrijd

In scherpe en vaak geestige artikelen laten Bert Hubert en Fleur van Leusden zien hoe marketing rond “soevereine cloud”-oplossingen vaak meer lijkt op theater dan op echte autonomie. Hun kritiek is terecht: een slot is zinloos als de huisbaas nog steeds de sleutel heeft, en een stuk kip met een “vegan”-sticker is nog steeds gewoon vlees.

Toch willen we een nuance toevoegen die in hun stukken onderbelicht blijft. Want als we alleen maar blijven wijzen op wat er niet klopt, dan raken we verlamd. We gaan het niet redden met grappen alleen (al blijven we die zéker maken, zeker de komende tien jaar).

Zowel Bert als Fleur beschrijven correct dat:

• Amerikaanse wetgeving als FISA en EO 12333 elke belofte van datasoevereiniteit ondermijnt;

• Amerikaanse bedrijven marketinglabels plakken die autonomie suggereren zonder macht over te dragen;

• Europese datacenters zonder Europese zeggenschap vooral lijken op gebraden kip in een tofu-jasje.

Maar: in deze kritiek ontbreekt iets belangrijks. Een weg vooruit.

Niet één magische oplossing, maar een praktisch pad dat begint bij twee kernwaarden:

Wil je echte controle? Dan moet je zelf het huis bezitten.

Dat betekent: host je kernsystemen zelf of via een partij die je vertrouwt en juridisch én technisch geen verlengstuk is van een buitenlandse mogendheid. Zelfs als sommige componenten (zoals hardware of OS) Amerikaans zijn, heb je als eigenaar zeggenschap over beveiliging, monitoring en architectuur.

Vergelijk het met een huis: ook als de deuren uit Ohio komen, bepaal jij wie er binnenkomt, waar het alarmsysteem hangt, en of er rolluiken op gaan. Huur je bij een Amerikaanse verhuurder? Dan houdt Trump de reservesleutel, of je dat nou leuk vindt of niet. Duidelijk eigenaarschap over de hardware en een locatie in de EU zijn de beste startpunten om controle te hebben over wie je binnenlaat.

We hoeven niet te wachten op het perfecte Europese hyperscaler-alternatief met volledig EU-geproduceerde chips, routers en S3-clones. Die gaat er – als we heel hard werken – misschien over 10 jaar komen.

Tot die tijd is het prima om te werken met oplossingen die “goed genoeg” zijn, zolang ze controleerbaar zijn:

• Transparante hostingpartners zonder Amerikaanse moeder

• Open source technologie die je kunt inspecteren, forken en lokaal draaien

• Contractuele exit-opties en data-portabiliteit

• Organisaties die hun kennis opbouwen en niet alleen leunen op managed diensten

Digitale autonomie is geen moment, maar een proces.

In zijn recente stuk beschrijft Bert Hubert een interessante case: de airgapped cloud van Google en Microsoft, aangeboden via Europese partners als Thales en SAP. Hij noemt het technisch knap — maar veegt de oplossing daarna van tafel, omdat bij geopolitieke spanningen (bijv. Amerikaanse sancties) de beveiligingsupdates uit Amerika kunnen wegvallen.

Dat is een terecht punt, maar ook een voorbeeld van hoe scherpe analyse kan overslaan in fatalisme. Want ook al is een oplossing niet perfect, het kan wel degelijk een belangrijke stap richting zelfredzaamheid zijn. In plaats van ze af te schrijven als tijdelijk nutteloos, zouden we moeten vragen:

“Wat kunnen we nú al zélf regelen om bij rampscenario’s niet stil te vallen?”

We zouden moeten toejuichen dat organisaties als Defensie, via Thales en KPN, tenminste proberen los te komen. Dat is niet naïef, dat is pragmatisch.

We sluiten ons volledig aan bij het satirische arsenaal van Fleur en Bert. Want ja: het blijft nodig om de Amerikaanse marketingmachine te blijven doorprikken. We blijven lachen om de “EU Data Boundary”, de “Customer Lockbox” en de belofte dat Microsoft in Zwitserland een kluisje opent voor als het écht misgaat.

Maar laten we ondertussen ook bouwen. Vaker zélf hosten. Kiezen voor Europese partners met visie. En onze developers opleiden om weer grip te krijgen op hun stack.

Soevereiniteit is geen sticker. Het is iets wat je moet opbouwen — met eigenaarschap, controleerbaarheid en een gezonde dosis pragmatisme.

Of, zoals wij het zeggen:

“Technologische autonomie begint bij eigenaarschap. Als we het huis bezitten, kunnen we het beveiligen. Als we het huren, zijn we afhankelijk van de huisbaas — ook al schilderen we de muren blauw-geel.”

We hebben geen vegan kipfilet nodig. We hebben keukengerei, bouwtekeningen, en mensen nodig die weten hoe je zelf een maaltijd maakt.